Wakacje składkowe - co tak naprawdę oznaczają dla przedsiębiorców

Od grudnia 2024 r. mikroprzedsiębiorcy otrzymują możliwość skorzystania z tzw. wakacji składkowych. Nowe przepisy (art. 17a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) wpływają nie tylko na wysokość płaconych przez przedsiębiorców składek społecznych, ale - pośrednio - także na obciążenie podatkiem dochodowym i składką zdrowotną.

Przedsiębiorca może skorzystać z wakacji składkowych przez miesiąc w każdym roku kalendarzowym. Prawo do nich objąć może najmniejszych przedsiębiorców, a więc takich, którzy spełniają łącznie dwa kryteria:

mają zgłoszone do ZUS nie więcej niż 10 osób (łącznie z przedsiębiorcą) w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku,
przynajmniej w jednym z dwóch lat kalendarzowych poprzedzających rok złożenia wniosku osiągnęli roczny przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej nieprzekraczający 2 milionów euro (lub nie osiągały żadnych przychodów z tego tytułu) lub w jednym z tych lat mimo rejestracji firmy - przychód ten był równy 0 zł.

Dodatkowo wymagane jest, by:

przedsiębiorca nie wykonywał działalności na rzecz byłego pracodawcy w zakresie pokrywającym się z wcześniejszymi obowiązkami pracowniczymi w roku poprzedzającym rok złożenia wniosku ZUS-RWS oraz w roku jego złożenia, decydującym jest zakres czynności i zatrudnienie na podstawie umowy o pracę w latach założenia działalności lub w roku poprzedzającym ten rok;
w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku podlegał ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.

Najlepszy i najprostszy sposób na PIT - Program e-pity^®
Nie musisz znać się na PIT'ach i zmianach podatkowych. Oblicz wygodnie wysokość Twojego podatku PIT kompleksowo razem z wszystkimi ulgami, odliczeniami i kwotą wolną od podatku. Zadbaj o najwyższy i najszybszy zwrot podatku z PIT do 45 dni.
Po prostu oblicz Twój e-PIT w Programie e-pity 2024 i wyślij PIT online

Co dokładnie oznaczają wakacje składkowe?

W ramach wakacji składkowych przedsiębiorca raz w roku, w miesiącu, który sam wybierze, będzie zwolniony z obowiązku opłacania składki emerytalnej, rentowej i wypadkowej - zostaną one sfinansowane z budżetu państwa. To spowoduje, że w czasie wakacji składkowych przedsiębiorca nie wypada z systemu ubezpieczeń społecznych i nadal jest traktowany jako osoba prowadząca działalność gospodarczą. Jeżeli przedsiębiorca w miesiącu złożenia wniosku i w poprzednim miesiącu podlegał dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, to również ta składka zostanie sfinansowana z budżetu państwa. Dodatkowo w “wakacyjnym” miesiącu przedsiębiorca będzie zwolniony z obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy - te jednak nie będą uzupełniane z dotacji budżetowej. Te zasady dotyczą wyłącznie składek, które przedsiębiorca opłaca za siebie. Składki za pracowników i osoby współpracujące trzeba będzie opłacać na zwykłych zasadach.

O wysokości dopłat, na jakie będzie mógł liczyć przedsiębiorca, decyduje to, na jakich zasadach opłaca składki ZUS. Przyjęto bowiem zasadę, że podstawę wymiaru składek za miesiąc objęty zwolnieniem z ich opłacenia stanowi najniższa obowiązująca danego ubezpieczonego podstawa wymiaru składek.

I tak przedsiębiorca płacący składki w standardowej wysokości będzie miał tę podstawę ograniczoną do wymaganego minimum, jakim jest 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, zaś objęty małym ZUS-em - do 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Z kolei przedsiębiorców płacących mały ZUS plus będzie obowiązywać podstawa mieszcząca się między tymi dwoma wartościami i uzależniona od przychodów uzyskanych w poprzednim roku kalendarzowym. Zakładając więc skorzystanie z wakacji w 2024 r., przedsiębiorcy zaoszczędzą:

1600,32 zł, jeżeli płacą pełny ZUS wraz ze składką chorobową,
1485,31 zł, jeżeli płacą pełny ZUS bez składki chorobowej,
408,16 zł, jeśli płacą mały ZUS wraz ze składką chorobową,
376,55 zł, jeśli płacą mały ZUS bez składki chorobowej,
kwotę uzależnioną od przychodów w poprzednim roku kalendarzowym, jeśli płacą mały ZUS plus.

W kolejnych latach te kwoty będą się zmieniać, podążając za zmianami prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia oraz minimalnego wynagrodzenia.

Dodatkowe koszty podatkowe i wyższa składka zdrowotna

Przyjęcie, że w wyniku tej zmiany przedsiębiorcy pozostanie na koncie kwota odpowiadająca równowartości składek społecznych, z których opłacenia został zwolniony, byłoby nadmiernym uproszczeniem. Aby oszacować, ile wyniesie realna korzyść, należy pamiętać o następujących mechanizmach.

Gdy przedsiębiorca sam opłaca swoje składki społeczne, to ich kwota obniża podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym. Jeżeli jednak składka zostanie sfinansowana z budżetu państwa, podstawa opodatkowania pozostanie niezmieniona i nie obniży się o wartość składki sfinansowanej przez ZUS za przedsiębiorcę. Odpowiednio wyższy będzie zatem należny podatek. Wysokość wynikającego z tego obciążenia podatkowego będzie zależała od stawki podatkowej obowiązującej danego przedsiębiorcę i będzie się mieściła w przedziale od 2% (ryczałtowcy objęci najniższą stawką) do 32% (przedsiębiorcy na skali podatkowej po przekroczeniu progu 120 tys. zł).
Przedsiębiorcy opodatkowani według skali podatkowej obniżają podstawę naliczania składki zdrowotnej o zapłacone składki społeczne. Także w tym przypadku sfinansowanie składek społecznych przez państwo sprawi, że podstawa naliczania składki zdrowotnej pozostanie niezmieniona (w praktyce - wyższa o równowartość tej kwoty). W konsekwencji będzie to oznaczały wyższą składkę zdrowotną - chyba że nawet przy braku odliczenia przedsiębiorca będzie zobowiązany zapłacić tylko minimalną składkę zdrowotną.
Płatnicy podatku liniowego, którzy płacą składkę zdrowotną zależną od dochodu, a jednocześnie mogą ją częściowo odliczać od podstawy opodatkowania, powinni pamiętać o jeszcze jednej zależności, tym razem działającej na ich korzyść. Jeśli przez brak możliwości odliczenia składki społecznej zapłacą nieco wyższą składkę zdrowotną, to równocześnie odliczą nieco wyższą kwotę od podstawy opodatkowania.
Samo sfinansowanie składki przez ZUS będzie przychodem przedsiębiorcy jednak zwolnionym z opodatkowania. Przedsiębiorcy w KPiR lub w ewidencji przychodów nie będą zatem zobowiązani do wykazywania kolumnie przychodów składek ZUS za okres wakacji podatkowych. Składka ta nie podlega również wykazaniu w rocznej deklaracji podatkowej PIT.

Procedury związane z wakacjami składkowymi

Wnioski o wakacje składkowe przedsiębiorcy będą składali do ZUS wyłącznie drogą elektroniczną - na druku ZUS-RWS.

Pozostałe wiadomości z roku: 2024