Przyszedł czas na to, aby ZUS zwrócił nadpłaconą składkę zdrowotną za 2022 r. Trafia ona na rachunek podatnika prowadzącego działalność gospodarczą. Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonuje zwrotu nadpłaconej składki zdrowotnej nie później niż w terminie 3 miesięcy od upływu terminu do złożenia zeznania PIT. W efekcie do 2 sierpnia (w szeregu przypadków - na podstawie dodatkowej decyzji ZUS), podatnicy powinni być w posiadaniu nadpłaconych składek ubezpieczeniowych. Po ich otrzymaniu, mogą one stać się podstawą korekty rozliczeń podatkowych, którą obowiązkowo należy wykonać w księgach podatkowych, a to może również powodować obowiązek zapłaty podatku.
Zamieszanie związane ze składką zdrowotną związane jest z tym, że nadpłacona składka na ubezpieczenie zdrowotne, w podatkowym rozliczeniu rocznym PIT mogła być podstawą obniżenia należnego podatku za 2022 r. Mogło się zdarzyć również i tak, że podatnik już w trakcie rozliczeń miesięcznych obniżał dochód o jej wartość, czy to zaliczając ją do kosztów uzyskania przychodów, czy też odliczając ją od podstawy opodatkowania.
Najlepszy i najprostszy sposób na PIT - Program e-pity®
Nie musisz znać się na PIT'ach i zmianach podatkowych. Oblicz wygodnie wysokość Twojego podatku PIT kompleksowo razem z wszystkimi ulgami, odliczeniami i kwotą wolną od podatku. Zadbaj o najwyższy i najszybszy zwrot podatku z PIT do 45 dni.
Po prostu oblicz Twój e-PIT w Programie e-pity 2024 i wyślij PIT online
Korekty lub doliczania przychodów do obecnych lub wstecznych rozliczeń nie będą musieli przeprowadzać wyłącznie przedsiębiorcy rozliczający się według skali podatkowej. U tych osób składka na ubezpieczenie zdrowotne za 2022 r. nie mogła być ani kosztem uzyskania przychodów, ani być odliczona od podatku lub dochodu. Rozstrzyga to bezsprzecznie art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o PIT, zgodnie z którym do przychodów nie zalicza się u przedsiębiorcy “zwróconych innych (niż wymienione w punkcie powyżej - red.) wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów”. Jako że przedsiębiorca nie zaliczył ich do kosztów - nie może być to dla niego przychód. Nie ma tu również podstawy do korekty odliczenia oraz korekty kosztów.
W efekcie zwrot nadpłaconej składki nie wpływa na obowiązek skorygowania dotychczasowych rozliczeń podatkowych.
PIT 36 - jak rozliczyć deklarację
Inna sytuacja dotyczy rozliczających się na zasadach liniowych. W tym przypadku podatnicy z zasady składki zaliczali do kosztów uzyskania przychodów. Mieli również możliwość pozostawić KPiR bez wprowadzenia tam składek i odliczyć je w ramach kalkulacji podatkowej od uzyskanego dochodu.
W pierwszym z tych przypadków zastosowanie znajdują przepisy art. 22 ust. 7c-7f stosowane odpowiednio w przypadku korekt kosztów. Ze względu na to, że zwrot zaliczonej uprzednio do kosztów podatkowych składki zdrowotnej następuje z przyczyny innej niż błąd rachunkowy lub oczywista omyłka, korekty winno dokonać się na bieżąco, tzn. zmniejszając dokumentem wewnętrznym bieżące koszty podatkowe lub w przypadku braku kosztów - podwyższając bieżące przychody.
Wyjątkiem będzie sytuacja, w której podatnik zmienia formę opodatkowania, wyłącznie z liniowego na ryczałt lub na podatek tonażowy. W takim przypadku korekty dokonuje się wstecz, w ostatnim okresie rozliczeniowym (grudzień 2022 r.).
Gdyby doszło natomiast do zmiany zasad opodatkowania z zastosowanego opodatkowania liniowego w 2022 r. na podatek według skali w 2023 r., korekty dokonać należy na bieżąco. Tu - inaczej niż przy kontynuowaniu działalności w 2022 i 2023 r. według skali podatkowej - podatnicy powracający do tej metody opodatkowania będą zobowiązani takiej niekorzystnej dla siebie korekty przeprowadzić, będąc już opodatkowanym zasadami ogólnymi.
W efekcie korekt bieżących (a także wstecz na koniec roku), doliczana do przychodów lub odejmowana od kosztów, składka zdrowotna wpłynie na podstawę ustalenia składki zdrowotnej za bieżące okresy rozliczeniowe. Będzie w efekcie ponownie oskładkowana.
Przepisy nie przewidują sytuacji korekty wstecz na koniec roku w odniesieniu do podatników, którzy działalność gospodarczą zawiesili, a nie likwidowali. W efekcie podatnik w okresie zawieszenia przedsiębiorstwa nie musi korygować wstecz swojej dotychczasowej deklaracji, lecz powinien na bieżąco ująć zwróconą mu składkę i z tego tytułu zapłacić zaliczkę na podatek.
Zgodnie z art, 22 ust. 7c-7f, jeżeli korekta kosztu uzyskania przychodów, w tym odpisu amortyzacyjnego, nie jest spowodowana błędem rachunkowym lub inną oczywistą omyłką, korekty dokonuje się poprzez zmniejszenie lub zwiększenie kosztów uzyskania przychodów poniesionych w okresie rozliczeniowym, w którym została otrzymana faktura korygująca lub, w przypadku braku faktury, inny dokument potwierdzający przyczyny korekty.
7d. Jeżeli w okresie rozliczeniowym, o którym mowa w ust. 7c, podatnik nie poniósł kosztów uzyskania przychodów lub kwota poniesionych kosztów uzyskania przychodów jest niższa niż kwota zmniejszenia, podatnik jest obowiązany zwiększyć przychody o kwotę, o którą nie zostały zmniejszone koszty uzyskania przychodów.
7f. Jeżeli korekta, o której mowa w ust. 7c, następuje po likwidacji pozarolniczej działalności gospodarczej, likwidacji działów specjalnych produkcji rolnej albo zmianie formy opodatkowania na zryczałtowaną formę opodatkowania określoną w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych, lub zmianie zasad ustalania dochodu w odniesieniu do działów specjalnych produkcji rolnej, zmniejszenia lub zwiększenia kosztów uzyskania przychodów dokonuje się w ostatnim okresie rozliczeniowym przed likwidacją pozarolniczej działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej, zmianą formy opodatkowania lub zmianą zasad ustalania dochodu w odniesieniu do działów specjalnych produkcji rolnej.
W drugim przypadku, tzn. gdy dochodzi u podatnika opodatkowanego liniowo do odliczania od dochodu składki w 2022 r., a następnie podatnik ten otrzyma jej zwrot w 2023 r., to uznać należy, że nie podlega korekcie deklaracja roczna za 2022 r. Zgodnie z art. 45 ust. 3a ustawy o PIT, jeżeli podatnik, obliczając podatek należny, dokonał odliczeń od dochodu, podstawy obliczenia podatku lub podatku, a następnie otrzymał zwrot odliczonych kwot (w całości lub w części), w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym otrzymał ten zwrot, dolicza odpowiednio kwoty poprzednio odliczone. Podatnik na bieżąco w roku 2023 dolicza wartość składki do dochodu (w deklaracji pozycja inne kwoty które zwiększają podstawę opodatkowania) i na tej podstawie rozlicza zwróconą składkę.
Tak ustalony zwrot nie wpływa na ustalenie obecnej składki na ubezpieczenie zdrowotne.
PIT 36L - instrukcja jak rozliczyć podatek liniowy
Opodatkowani ryczałtem mają taki sam obowiązek doliczenia składki, jak w przypadku składki odliczonej od dochodu u liniowców. Zgodnie z art. 21 ust. 2a ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, jeżeli podatnik, obliczając podatek należny, dokonał odliczeń od przychodu lub ryczałtu, a następnie otrzymał zwrot odliczonych kwot (w całości lub w części), w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym otrzymał ten zwrot, dolicza odpowiednio kwoty poprzednio odliczone. Doliczenie wpływa na wartość podstawy opodatkowania w efekcie podlega opodatkowaniu w roku zwrotu, zgodnie z przyjętymi zasadami roku zwrotu.
Gdyby doszło do zmiany formy opodatkowania z ryczałtu na zasady ogólne lub skalę, podatnik ma obowiązek doliczyć kwoty składek w zeznaniu składanym za 2023 r., zgodnie z nową formą opodatkowania.
PIT 28 ryczałt - poradnik podatkowy
Oprócz składek na ubezpieczenie społeczne podatnicy uzyskujący przychody mogą być zobowiązani do zapłaty do ZUS składek na ubezpieczenie zdrowotne. Zasadą jest, że składka uzależniona jest od wartości przychodu (lub dochodu). W szeregu przypadków podstawą jej ustalenia jest kwota stała, uzależniona od średniego wynagrodzenia, którego wysokość wskazuje GUS. Sprawdź jak odliczyć składkę zdrowotną w PIT.