z dnia: 2023-06-26

Opłata recyclingowa, pobierana już teraz od toreb i opakowań jednorazowych to nie jedyna forma walki o polepszenie warunków środowiska i ograniczenie stosowania plastiku przez producentów. W 2024 r. wejść ma w życie nowa opłata pobierana w razie braku działań związanych z odbiorem butelek od napojów od klientów.

Opłata produktowa od butelek od napojów to forma sankcji za nieosiągnięcie ustawowych poziomów recyklingu i odzysku opakowań wprowadzanych do obrotu. Opłata recyklingowa to opłata, związana z korzystaniem przez klientów z toreb, torebek i woreczków foliowych na zakupy z tworzywa sztucznego.

Od 2024 r. dodatkową opłatę produktową naliczać będzie trzeba w przypadku nieosiągnięcia odpowiednich poziomów recyklingu i odbioru opakowań z tworzyw sztucznych od napojów. Takimi są wszystkie płyny przeznaczone do spożycia, w szczególności sok, nektar, mleko, jogurt i inny pitny produkt mleczny oraz napój alkoholowy. Jednocześnie wprowadzany będzie system kaucyjny, którego spełnienie na odpowiednim poziomie umożliwi ograniczenie poboru podatku.

Zapowiedź nowego podatku od opakowań jednorazowych

Podstawą dla wprowadzania nowych obciążeń był projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz ustawy o odpadach, który pojawił się w rządowym centrum legislacyjnym 31.01.2022 r. Niemniej konsultacje i metodologia uchwalania powodują, że podatek podlega uchwaleniu w 2023 r. i wprowadzeniu w życie w 2024 r.

Szczegóły nowego podatku od opakowań jednorazowych

Rozliczanie podatku jest zorganizowane inaczej w sklepach wielkopowierzchniowych a inaczej w sklepach o powierzchni do 100 m2. Te ostatnie zobowiązane będą wyłącznie do poboru kaucji, bez konieczności zwrotu konsumentowai opłaty kaucyjnej. W sklepach dużych natomiast konsument będzie mógł ubiegać się o kaucję i to zarówno w przypadku okazania paragonu zakupu, jak i bez niego. Z systemu kaucyjnego zwolnione zostaną natomiast jednostki świadczące usługi gastronomiczne.

Wartość kaucji powinna być ustalana na poziomie powodującym zainteresowanie ze strony konsumenta systemem kaucyjnym (a zatem na poziomie, który w stopniu odczuwalnym wpłynie na cenę napojów).

Najlepszy i najprostszy sposób na PIT - Program e-pity®
Nie musisz znać się na PIT'ach i zmianach podatkowych. Oblicz wygodnie wysokość Twojego podatku PIT kompleksowo razem z wszystkimi ulgami, odliczeniami i kwotą wolną od podatku. Zadbaj o najwyższy i najszybszy zwrot podatku z PIT do 45 dni.
Po prostu oblicz Twój e-PIT w Programie e-pity 2024 i wyślij PIT online

Jaka jest stawka podatku?

Podatek nie jest ustalany na zasadzie stawki podatku, jak ma to miejsce w przypadku tradycyjnych podatków. Będzie on natomiast pobierany przypadkach nie spełnienia warunków odzyskiwania produktów opakowaniowych w systemie kaucyjnym na określonym poziomie, czyli w przypadku nieosiągnięcia wymaganego poziomu recyklingu. Wówczas opłata opakowaniowa wyniesie 25 zł za każdy kilogram nierozliczonych w systemie kaucyjnym butelek.

Jednocześnie wstępnie proponuje się, że kaucja dla jednorazowych butelek z plastiku do 3 litrów; szklanych butelek wielorazowego użytku do 1,5 litra oraz metalowych puszek o pojemności do 1 litra, ma wynieść 50 gr. od opakowania. Kwoty te wprowadzone zostaną rozporządzeniem wykonawczym i mogą ulec zmianie.

Jakie opakowania obejmuje nowy podatek?

Podatek (nowa opłata produktowa) dotyczyć będzie opakowań do napojów, przez który rozumie się płyn przeznaczony do spożycia, w szczególności sok, nektar, mleko, jogurt i inny pitny produkt mleczny oraz napój alkoholowy. W efekcie opakowanie może być zarówno butelką plastikową, kartonem jak i szkłem. Będzie on dotyczył napojów w butelkach plastikowych (zawierających plastik) o wielkości do 3 l i butelek szklanych do 1,5 l.

Kiedy zaczyna obowiązywać?

Zgodnie z przyjętymi regulacjami, opłata kaucyjna ma zacząć obowiązywać od 2025 r. Rok 2024 będzie prawdopodobnie rokiem dostosowawczym, w którym dojść może do szeregu posunięć ze strony sklepów zainteresowanych lub nie - systemem kaucyjnym.

Dlaczego wprowadzono nowy podatek?

Przepisy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko (Dz. Urz. UE L 155 z 12.06.2019 wskazują na obowiązek zapewnienia selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych powstałych z butelek jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do trzech litrów wraz z ich zakrętkami i wieczkami na poziomie 77% w 2025 r. oraz 90% w 2029 r.
W celu zapewnienia wskazanych powyżej poziomów selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych powstałych z opakowań przewidziano wprowadzenie systemu kaucyjnego obejmującego opakowania na napoje z tworzyw sztucznych. Przepisy wprowadzają zatem wymagania dotyczące utworzenia i prowadzenia systemu kaucyjnego, który będzie wspomagać selektywne zbieranie odpadów powstałych z tych opakowań.
Jak nowy podatek wpłynie na konsumentów i producentów?

Należy się spodziewać, że wartość kaucji zostanie przeniesiona na konsumenta, a w efekcie dojdzie do wzrostu ceny o wartość opakowania zwrotnego, jakie będzie przekazane konsumentowi. Ze względu na to, że kaucja ma wymiernie wpływać na działanie konsumenta tj. aby był zainteresowany zwrotem opakowania, kaucja znajdzie swój wymierny wpływ na ostateczną cenę produktu.

Potencjalne zwiększenie cen

Konsument może zneutralizować wartość podwyżki. Jeśli zdecyduje się na magazynowanie oraz zwrot butelek, również plastikowych, nowe przepisy pozostaną dla niego neutralne pod względem cen.

Niemniej jednak nie jest realną sytuacja, w której konsument magazynuje całość używanych butelek jednorazowych, w których kupuje napoje. Zatem np. butelki do soków kupione w podróży, w pracy, których nie można w racjonalny sposób magazynować, staną się realnym obciążeniem budżetu konsumenta.

Najlepszy i najprostszy sposób na PIT - Program e-pity®
Nie musisz znać się na PIT'ach i zmianach podatkowych. Oblicz wygodnie wysokość Twojego podatku PIT kompleksowo razem z wszystkimi ulgami, odliczeniami i kwotą wolną od podatku. Zadbaj o najwyższy i najszybszy zwrot podatku z PIT do 45 dni.
Po prostu oblicz Twój e-PIT w Programie e-pity 2024 i wyślij PIT online

Zmiany w ofercie produktów

Istnieje potencjalna szansa, że zmianie ulegnie jakość butelek dostępnych dla konsumentów. Jednostki handlowe będą zainteresowane, aby butelki były produkowane z innego surowca (lepszej jakości, grubszego). Nie należy się jednak spodziewać, by oferta uległa znaczącej modyfikacji.

Jednocześnie może okazać się, że część napojów będzie pakowana w formie, która nie zmusza do pobierania opłaty kaucyjnej.

Możliwości dla innowacyjnych materiałów opakowaniowych

System kaucyjny oraz opłata produktowa naliczana będzie w przypadku:

  1. odpadów opakowaniowych w postaci butelek z tworzyw sztucznych jednorazowego użytku o pojemności do 3l, w tym ich zakrętek i wieczek wykonanych z tworzyw sztucznych,
  2. opakowań w postaci butelek szklanych wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5l.

Wobrazić sobie można produkty oferowane w małych baniakach z tworzyw sztucznych o pojemności 3,1 l lub większych lub szklanych słojach 2l. Jest też opcja, aby doszło do pakowania w butelki z towrzyw wielokrotnego użytku - np. odpowiednio używanych i ponownie wykorzystywanych do nalewania.

Może dojść również do sytuacji, w której sklepy zapewniać będą możliwość rozlewania napojów do własnych pojemników.

Jak przygotować się na nowy podatek?

Nie ma możliwości, aby do podatku się przygotować w jakiś sposób, który umożliwi obniżenie podatku lub da formalną możliwość oszczędności już w tej chwili. Teoretycznie realnym byłoby zbieranie butelek plastikowych już obecnie i ich oddanie na etapie, na którym podatek będzie już obowiązywał. Niemniej jednak nie jest przesądzone, czy wszystkie butelki w obecnych opakowaniach będą przedmiotem zwrotu.

Porady dla producentów i sprzedawców

Zarówno producent, jak i konsument musi przygotować się na nowe standardy dotyczące handlu napojami. System kaucyjny to jedynie jeden z elementów, jakie zostaną wprowadzone w gospodarce. Wprowadzający napoje w opakowaniach zmuszeni zostaną do zawarcia umów z podmiotami reprezentującymi, których rolą będzie odbiór opakowań oraz prowadzenie sprawozdawczości w tym zakresie.

Niezależnie od sprawozdawczości podmiotu odbierającego butelki, wprowadzający napoje w opakowaniach jest obowiązany prowadzić ewidencję obejmującą informacje o rodzaju opakowań będących przedmiotem recyklingu oraz ilościowe ewidencje opakowań przyjmowanych w systemie kaucyjnym.

Co konsument może zrobić?

Konsument przygotowany powinien być na pobór od niego dodatkowej opłaty, należnej od każdego napoju pobieranego napoju. W efekcie powinien znaleźć miejsce, w którym będzie miał możliwość zwracać butelki, w których kupił napoje. Odbioru butelek dokonają z reguły duże sklepy, a to oznacza, że lepszym rozwiązaniem będzie przetrzymanie butelek a potem ich łączny zwrot.

Podatek od opakowań jednorazowych na tle innych krajów

Porównanie z podatkami w innych krajach UE

Zmiany w systemie opłaty produktowej są transpozycją do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko (Dz. Urz. L 155 z dnia 12.06.2019). W efekcie system kaucyjny będzie zgodny z systemami obowiązującymi w innych krajach UE. Wartość kaucji pobierana będzie na poziomie podobnym do innych krajów UE.

Przykłady dobrych praktyk

Dobrą praktyką zgodnie z przepisami ma być ustalenie systemu kaucyjnego przed wejściem w życie przepisów czyli przed 2025 r. Na pewno również do takich należeć będzie stworzenie punktu odbioru butelek w sklepach o mniejszej powierzchni niż 100 m2.

Pozostałe wiadomości z roku: 2023

Wspieramy OPP
Jakość programów e-file sprawdzona i potwierdzona przez: