z dnia: 2023-06-14

Handel używanymi rzeczami niezarobkowo jest obecnie codziennością. Portale aukcyjne, serwisy ogłoszeniowe, portale społecznościowe naszpikowane są ogłoszenia typu kupię lub sprzedam. Nie każda taka transakcja jest obojętna fiskusowi. O obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych, podatku VAT, a przede wszystkim podatku dochodowego (PIT) decydować będzie kilka warunków.

Definicja i zasady podatku od rzeczy używanych

Podatek od rzeczy używanych to faktycznie danina pobierana ze względu na przeprowadzoną transakcję, a zatem za umowę sprzedaży. Z jednej strony zatem jest to podatek pobierany z tytułu ewentualnego przysporzenia u sprzedawcy (powstanie u niego przychodu), z drugiej - z tytułu wykonania pewnej czynności, która powoduje, że nawet przy braku zysku koniecznie trzeba zapłacić pewną daninę (podatek od czynności).

Najlepszy i najprostszy sposób na PIT - Program e-pity®
Nie musisz znać się na PIT'ach i zmianach podatkowych. Oblicz wygodnie wysokość Twojego podatku PIT kompleksowo razem z wszystkimi ulgami, odliczeniami i kwotą wolną od podatku. Zadbaj o najwyższy i najszybszy zwrot podatku z PIT do 45 dni.
Po prostu oblicz Twój e-PIT w Programie e-pity 2023 i wyślij PIT online

Kiedy obowiązuje podatek od rzeczy używanych?

Podatek od rzeczy używanych dotyczy zarówno osób, które handlują nimi w sposób stały, jak i jedynie okazjonalnie wyprzedają posiadane rzeczy prywatne. Inaczej jednak traktujemy osoby, które handel wykonują zawodowo, a inaczej - gdy mamy do czynienia z okazjonalną sprzedażą własnego majątku. Granica potrafi być bardzo płynna, a skutki handlu - są zupełnie inne.

Wielokrotność sprzedaży rzeczy używanych w tym samym czasie, podejmowanie stale wyprzedaży takich samych lub podobnych rzeczy, jak i metody zorganizowania handlu (zakładanie sklepu internetowego) świadczyć może rozpoczęciu działalności w zakresie obrotu rzeczami używanymi.

Z drugiej jednak strony organy skarbowe powinny się przyzwyczaić, że okresowe wyprzedaże garażowe zalegających rzeczy używanych stanowią pewną normę w warunkach gospodarki wolnego rynku i nie stanowią działalności gospodarczej lecz coroczne uporządkowanie swoich rzeczy w mieszkaniach czy domach.

Rodzaje transakcji objętych podatkiem

Wyprzedaż sezonowa, sprzedaż z “własnej szafy”, pozbycie się zalegającego sprzętu - to wszystko będzie sprzedażą prywatną. W ich przypadku płacimy podatek od realnego zysku (dochodu). Jeśli posiadamy dokumenty nabycia danej rzeczy używanej - warto je zachować - obniżają bowiem wartość, od której ustalmy podatek. Podatek płacimy według tzw. skali podatkowej (doliczamy dochód do innych rodzajów dochodów osiąganych w skali roku, a wartość podatku ustalamy od łącznej sumy tych dochodów).

Handel na stoisku używanymi rzeczami kupionymi od innej osoby, wyprzedawanie własnej kolekcji łącznie z kolekcjami innych osób albo ciągłe, stałe sprzedawanie towarów “z własnej kolekcji”, handel na portalach ogłoszeniowych w sposób stały i zorganizowany, sprzedaż wielokrotna tych samych przedmiotów - świadczą o zarobkowym charakterze handlu. Podatek pobiera się z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej - płaci się go ryczałtem, według zasad ogólnych lub liniowo. Dodatkowo płacić trzeba składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.

Wyjątki od obowiązku podatkowego

Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) nie wystąpi w sytuacji, gdy sprzedaż obejmie rzeczy, które kupione były przed przeszło 6 miesiącami. Ten wyjątek dotyczy tylko sprzedaży prywatnej, a zatem pierwszego z przypadków wskazanych powyżej. Przedsiębiorcy podatek od utargu z rzeczy używanych płacą niezależnie od długości czasu między kupnem a sprzedażą.

Podatek dochodowy PIT od sprzedaży prywatnej wystąpi zatem wyłącznie, gdy przychód z umowy sprzedaży uzyskany będzie przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie.

Jeśli brak jest podatku dochodowego, to obowiązkowo należy też sprawdzić, czy wystąpić może podatek od czynności cywilnoprawnych. Wyjątkiem jest tu wartość rynkowa sprzedawanych rzeczy - nie wyższa niż 1000 zł w dniu sprzedaży. W ich przypadku PCC nie występuje. Majątek o wartości wyższej podlega natomiast temu podatkowi, chyba że zachodzą jakieś szczególne okoliczności (np. sprzedaż ma miejsce między osobami bliskimi).

Jak obliczyć podatek od rzeczy używanych?

Podatek PIT od sprzedawanych prywatnie rzeczy płacimy od dochodu a zatem od tego co zarobimy minus wartość nabycia (tzn. udokumentowane koszty nabycia lub udokumentowane koszty wytworzenia, powiększone o udokumentowane nakłady, poczynione w czasie ich posiadania), którą jesteśmy w stanie udokumentować. Przychód może być również obniżony o wartość kosztów sprzedaży, tzn. np. reklamy, ogłoszenia, wystawienia danego przedmiotu lub innego kosztu znalezienia zainteresowanego nabyciem.

Podatek PCC natomiast - od wartości rynkowej sprzedawanej rzeczy w dniu sprzedaży. Dla celów tego drugiego podatku decydujące jest zatem ustalenie określonej rynkowej wartości rzeczy (nie może być ona przez strony nienaturalnie zaniżona).

Metody wyceny rzeczy używanych

Dla celów ustalenia wartości rynkowej przyjąć należy cenę zgodnie ze stanem i stopniem zużycia rzeczy w dniu sprzedaży. Rynkową wartość nie odnosi się do ceny kupna danej rzeczy, lecz do rynkowej wartości towaru tego samego lub podobnego w dacie umowy i odpowiednio odnieść taką wartość towaru nowego do towaru, który w danym momencie jest używanym. Warto udokumentować stan sprzedawanego sprzętu a co najmniej wpisać go do warunków zawieranej umowy. W przypadku zaniżenia wartości organ podatkowy może wezwać do ustalenia wyceny z użyciem opinii biegłego rzeczoznawcy, a przy wycenie przeprowadzonej przez odbiegającej o co najmniej 33% - jej kosztem obciążyć podatnika.

W przypadku podatku PIT wartość rynkowa nie ma znaczenia - opodatkowany jest bowiem przychód, czyli wartość, jaka faktycznie została otrzymana lub postawiona do dyspozycji podatnika. Gdyby jednak dochodziło do wymiany rzeczy (a zatem za sprzedawaną rzecz - otrzymywana była inna), wówczas przychód ustala się jako rynkową wartość rzeczy otrzymywanej w zamian za własną, oddawaną w ramach tej czynności. .

Przykłady kalkulacji podatku

Załóżmy, że Jan Kowalski przeprowadza się i zdecydował się sprzedać posiadane dwa zegary stojące. Jeden z nich kupił 4 miesiące wcześniej od kolekcjonera za 10.000 zł, a drugi z nich posiada od lat - jest wart 30.000 zł. Sprzedaż drugiego z zegarów nie spowoduje u niego obowiązku rozliczenia podatku PIT. Podatek PCC płacić będzie natomiast kupujący. W przypadku zegara kupionego niedawno - transakcja odbyła się za 15.000 zł a koszt wystawienia zegara w antykwariacie wyniósł 50 zł. Kowalski zapłaci podatek dochodowy od 15.000 - 50 zł - 10.000, czyli od 4950 zł. Zakładając, że jest on podatnikiem o zarobkach do 120.000 zł rocznie - podatek powinien być zapłacony łącznie z rozliczeniem rocznym według stopy 12%.

Koszty, które można odliczyć

Przy obliczaniu podatku PIT, odliczyć można koszty związane ze sprzedażą rzeczy używanej (tzw. koszty odpłatnego zbycia), jak również koszty nabycia lub wytworzenia takiej rzeczy. Odliczeniu podlegają też nakłady poczynione na daną rzecz w trakcie jej posiadania, ale jedynie takie, które zwiększały jej wartość (np. przy sprzedaży roweru - kosztem jest zakup dodatkowej lampy, ale nie będzie nim wymiana zużytego łańcucha). Przy sprzedaży rzeczy nabytych nieodpłatnie, oprócz nakładów kosztem obniżającym przychód ze sprzedaży może być też kwota zapłaconego podatku od spadków i darowizn z tytułu ich nabycia.

Najlepszy i najprostszy sposób na PIT - Program e-pity®
Nie musisz znać się na PIT'ach i zmianach podatkowych. Oblicz wygodnie wysokość Twojego podatku PIT kompleksowo razem z wszystkimi ulgami, odliczeniami i kwotą wolną od podatku. Zadbaj o najwyższy i najszybszy zwrot podatku z PIT do 45 dni.
Po prostu oblicz Twój e-PIT w Programie e-pity 2023 i wyślij PIT online

Błędy i pułapki związane z podatkiem od rzeczy używanych

Oczywistym jest, że sprzedaż towarów odbywa się bardzo często i łatwo jest popełnić w czasie takich transakcji błąd co do wyliczenia podatku. Można go często naprawić i nie martwić się o rozliczenia z fiskusem.

Najczęściej popełniane błędy

Podstawowe błędy to:

  • zaniżanie wartości sprzedawanej rzeczy w sposób, który w żadnej mierze nie ma się do rzeczywistej ceny rynkowej towaru,
  • wpisywanie w umowie ceny, która jest inna niż faktycznie zapłacona,
  • zapominanie o zadeklarowaniu sprzedaży w deklaracji rocznej PIT,
  • gubienie dokumentów związanych z kupnem towaru używanego; powoduje to kłopot z udowodnieniem okresu przetrzymywania rzeczy u podatnika oraz nie pozwala dokonać rozliczenia kosztów uzyskania przychodów,
  • w momencie kupna sprzętu - posługiwanie się wyłącznie paragonem, który nie pozwala na dokumentowanie kosztów (paragon nie zawiera danych ponoszącego wydatek).

Pułapki prawne i fiskalne

Transakcja sprzedaży towarów może zawierać różnego rodzaju pułapki. Problem polegać może na ustalaniu zaliczki lub zadatku, które towarzyszy sprzedaży. W przypadku niedojścia umowy do skutku, zaliczka podlega zwrotowi - zadatek natomiast, przy winie kupującego może przepaść, a przy winie sprzedającego - podlega rozliczeniu w podwójnej wartości.

Sprzedaż towarów używanych niesie za sobą również innego rodzaju ryzyka rękojmi szczególnie ze względu na to, że sprzedający nie jest profesjonalistą. W efekcie sprzęt przed jego odbiorem i zapłatą ceny powinien być wnikliwiej badany pod względem ewentualnych wad ukrytych.

Konsekwencje niedopłacenia podatku

Brak zapłaty podatku od sprzedaży rzeczy używanych spowoduje naliczenie co najmniej grzywny w minimalnej wysokości 1/10 minimalnego wynagrodzenia. W sytuacjach, gdy kwota uszczuplonego podatku będzie znaczna, kara ta będzie wyższa. Dodatkowo, za każdy dzień zwłoki w zapłacie podatnik zobowiązany będzie zapłacić odsetki za zwłokę, co przy obecnym ich poziomie powoduje znaczące dodatkowe uszczuplenie w budżecie sprzedającego.

Korekta PIT

Jak oszczędzać na podatku od rzeczy używanych

Najprostszą metodą na niski podatek jest gromadzenie dokumentów potwierdzających wcześniejszy zakup. Pozwoli to ograniczyć podstawę opodatkowania a jednocześnie wskazać ewentualną wartość rynkową sprzętu. Pamiętajmy, że dokument powinien zawierać imienne dane kupującego.

Dodatkowo pamiętać należy, aby podatek płacić terminowo. Sankcje lub odsetki za zwłokę mogą dodatkowo skomplikować rozliczenie i podwyższyć wartość daniny.

Przyszłość podatku od rzeczy używanych

Przepisy o podatku od sprzedaży rzeczy używanych są w miarę stałe - nie są planowane w najbliższym czasie modyfikacje co do zasad rozliczania i obrotu tymi towarami. Tym niemniej należy zawsze mieć wzgląd na modyfikacje co do kwestii obrotu profesjonalnego - tu modyfikacje są stałe i wymagają bieżącego ich monitorowania np. co do wystawiania odpowiednich dokumentów (np. paragon elektroniczny, faktura KSeF).

Najważniejsze informacje do zapamiętania

Pamiętaj - udowodnij, że sprzedajesz prywatnie rzecz po upływie 6 miesięcy od jej nabycia. Jeśli masz dokumenty zakupu lub dowody na to, możesz spać spokojnie nie płacąc podatku od takiej transakcji.

Jak być na bieżąco z przepisami

Jeśli na bieżąco chcesz śledzić zmiany w przepisach dotyczących sprzedaży towarów używanych, pamiętaj o modyfikacjach kodeksu cywilnego, ustawy o sprzedaży konsumenckiej, a także wszystkich przepisów podatkowych dotyczących podatku dochodowego od osób fizycznych. Ich zmiany mogą wpływać na rynek wtórny i obrót sprzętem używanym.

Wspieramy OPP
Jakość programów e-file sprawdzona i potwierdzona przez: