Świadczenie usług na rzecz byłego pracodawcy w formie samozatrudnienia (umowa B2B)

O czym należy pamiętać, gdy dotychczasowy pracownik zakłada działalność gospodarczą i rozwiązuje z dotychczasowym pracodawcą umowę o pracę, by w to miejsce nawiązać z byłym już pracodawcą umowę o współpracę na zasadach B2B w celu świadczenia usług tożsamych z czynnościami wykonywanymi uprzednio w ramach obowiązków pracowniczych? Uwagę zwrócić trzeba w szczególności na przepisy ograniczające takiej osobie swobodę korzystania z uprawnień przysługujących przedsiębiorcom na gruncie prawa podatkowego oraz prawa ubezpieczeń społecznych. Regulacje te znajdują zastosowanie nie tylko przy całkowitej rezygnacji z etatu na rzecz współpracy z byłym pracodawcą, ale również w sytuacji nawiązania jej z obecnym pracodawcą niejako obok umowy o pracę.

Pojęcie pracodawcy rozumiane jest ściśle, a więc dotyczy wyłącznie stosunku pracy lub ewentualnie spółdzielczego stosunku pracy. Tym samym nie obejmuje ono wykonywania czynności na podstawie umów cywilnoprawnych takich, jak umowa zlecenie czy umowa o dzieło. Ponadto pracodawcę należy identyfikować przez pryzmat podlegania polskiemu ustawodawstwu. Jeśli zatem obywatel polski zatrudniony jest na umowę o pracę w firmie zagranicznej, a następnie zakłada działalność gospodarczą w Polsce, by świadczyć usługi B2B na rzecz tego zagranicznego podmiotu, to jego dotychczasowy zagraniczny pracodawca nie będzie uznawany za jego byłego pracodawcę w świetle prawa polskiego.

Nowo wykonywane czynności odpowiadają dotychczasowym, gdy pokrywają się z nimi w pełni. Zaledwie częściowa zbieżność pozwala na przyjęcie, iż taka tożsamość nie zachodzi. Przykłady takich sytuacji pojawiają się w zawodzie lekarza i prawnika. Lekarz może być najpierw zatrudniony w klinice na podstawie umowy o pracę na stanowisku młodszego asystenta - rezydenta, a następnie - po założeniu jednoosobowej działalności gospodarczej - nawiązuje z tym samym szpitalem kontrakt, wykonując czynności starszego asystenta - jako lekarz specjalista. Podobnie aplikant adwokacki lub radcowski może w pierwszej kolejności być pracownikiem kancelarii, a następnie jako adwokat lub radca prawny nawiązać z tą samą kancelarią umowę o współpracę jako indywidualny przedsiębiorca. Kluczowy w obu przypadkach jest fakt, że wraz ze zmianą uprawnień zawodowych następuje zmiana wykonywanych przez te osoby czynności, stąd zachodzi jedynie częściowa zbieżność świadczonych usług z wcześniej wykonywaną pracą (np. pismo Dyrektora KIS z dnia 23 lutego 2024 r., sygn. 0112-KDIL2-2.4011.150.2024.1.MW, pismo Dyrektora KIS z dnia 13 czerwca 2024 r., sygn. 0114-KDIP3-1.4011.346.2024.2.BS, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 28 lipca 2020 r., I SA/Bd 181/20, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 kwietnia 2013 r., II UZP 2/13 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 2013 r., II UK 184/12).

Najlepszy i najprostszy sposób na PIT - Program e-pity^®
Nie musisz znać się na PIT'ach i zmianach podatkowych. Oblicz wygodnie wysokość Twojego podatku PIT kompleksowo razem z wszystkimi ulgami, odliczeniami i kwotą wolną od podatku. Zadbaj o najwyższy i najszybszy zwrot podatku z PIT do 45 dni.
Po prostu oblicz Twój e-PIT w Programie e-pity 2024 i wyślij PIT online

Rozpoczynając wykonywanie działalności gospodarczej przedsiębiorca teoretycznie staje przed wyborem formy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Ma do wyboru:

• (domyślnie) skalę podatkową, czyli zasady ogólne,
• podatek liniowy,
• ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

Jednak w praktyce wybór podatku liniowego i ryczałtu w przypadku świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy jest czasowo ograniczony. Jeśli bowiem przedsiębiorca, który wybrał:

Podsumowując, w roku rozpoczęcia działalności na rzecz byłego pracodawcy nieuniknione jest rozliczenie z podatku PIT na zasadach ogólnych, ale już w roku następnym można skorzystać z opodatkowania podatkiem liniowym, natomiast od kolejnego roku przejść ewentualnie na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

Zarejestrowanie po raz pierwszy działalności gospodarczej w CEIDG otwiera teoretyczną możliwość skorzystania z ulg w zakresie składek na ubezpieczenia społeczne, a mianowicie: Ulgi na start, Małego ZUSu i Małego ZUSu plus. Jednakże jednym z warunków przysługiwania tych ulg jest niewykonywanie działalności na rzecz byłego pracodawcy, u którego w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym pracowało się na etacie i wykonywało czynności wchodzące w zakres obecnie wykonywanej działalności.

Istotne jest jednak, że powyższych ulg nie traci się raz na zawsze, ale pod warunkiem zmiany okoliczności i spełnienia wszystkich wymagań można je wykorzystać do końca ustawowo przewidzianego czasu, a więc w przypadku:

W ten sposób przykładowo wykonywanie działalności na rzecz byłego pracodawcy, u którego pracowało się w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym, wykonując czynności wchodzące w zakres obecnie wykonywanej działalności, stoi wprawdzie na przeszkodzie skorzystaniu z Ulgi na start, ale jeśli zrezygnowało się z tej współpracy np. po 3 miesiącach, to przez pozostałe 3 miesiące preferencja będzie obowiązywać. Podobnie rzecz ma się z tzw. Małym ZUSem, czyli obniżoną wysokością składek na ubezpieczenia społeczne. Jeśli przejdziemy z byłym pracodawcą na model współpracy B2B, to obowiązuje nas tzw. Duży ZUS, ale o ile przed upływem dwóch lat zrezygnujemy z tej współpracy, to do wykorzystania pozostaje jeszcze ulga w postaci Małego ZUSu.

Od 1 listopada 2024 r. przedsiębiorcy mogą wskazać jeden miesiąc kalendarzowy w roku, w którym korzystać będą ze zwolnienia z obowiązku opłacenia należnych składek z tytułu ich własnego obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego, rentowego i wypadkowego. Jednym z warunków tego zwolnienia jest to, aby przedsiębiorca jako ubezpieczony w roku kalendarzowym poprzedzającym rok złożenia wniosku oraz w okresie od początku roku kalendarzowego złożenia wniosku do dnia złożenia tego wniosku nie wykonywał pozarolniczej działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego w roku kalendarzowym rozpoczęcia działalności gospodarczej lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.