ABC podatki

Osoby kontynuujące pracę po osiągnięciu wieku emerytalnego mogą korzystać ze zwolnienia części dochodów z podatku dochodowego. Optymalne zatrudnienie takiej osoby wymaga często szeregu zapisów umownych lub ustalenia najlepszej formy rozliczeń. Rząd pracuje ponadto nad wprowadzeniem dopłat dla pracodawców zatrudniających seniorów.

Zasady zatrudnienia emerytów i rencistów na umowę o pracę są zbliżone do standardowych zasad zatrudniania. Różnica może dotyczyć tylko niektórych składek na ubezpieczenia społeczne. Kryterium nie jest jednak sam status emeryta bądź rencisty, ale wiek ubezpieczonego. Gdy pracownik ukończył 55 lat (kobieta) lub 60 lat (mężczyzna), jego wynagrodzenie nie jest obciążane składką na Fundusz Pracy (standardowo wynosi ona 2,45% podstawy) ani składką na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (standardowo 0,1% podstawy). Obowiązkowe jest natomiast opłacenie pozostałych składek na ubezpieczenia społeczne - emerytalnej, rentowej, wypadkowej i chorobowej - oraz składki zdrowotnej.

Umowa zlecenie zawierana z emerytem bądź rencistą jest zawierana na takich samych warunkach, jak umowy z innymi zleceniobiorcami. To oznacza, że jeżeli zleceniobiorca nie posiada innego tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń, to od jego umowy odprowadzane będą obowiązkowo składki społeczne: emerytalna, rentowa i wypadkowa oraz składka zdrowotna. Opłacanie składki chorobowej jest dobrowolne, natomiast składek na FP ani na FGŚP od umów zlecenie nie opłaca się.

Z kolei w sytuacji, gdy pracujący na umowę zlecenie jest równocześnie zatrudniony na umowę o pracę z wynagrodzeniem co najmniej równym minimalnemu wynagrodzeniu za pracę albo gdy osiągnął ten pułap zarobków z tytułu innych umów zlecenia, od umowy obowiązkowo odprowadza się jedynie składkę zdrowotną. Zleceniobiorca podlega wtedy ubezpieczeniom społecznym na zasadzie dobrowolności. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja zawarcia umowy zlecenie z własnym pracodawcą. Wtedy wynagrodzenie z umowy zlecenia jest traktowane (i oskładkowane) identyczne jak wynagrodzenie z umowy o pracę.

Nieoskładkowane pozostają natomiast umowy o dzieło - niezależnie od wieku i statusu osoby, z którą taka umowa jest zawierana, znów z jednym wyjątkiem: umów o dzieło zawieranych z własnym pracodawcą. Zasady obowiązujące emerytów i rencistów nie różnią się więc od standardowych.

Najlepszy i najprostszy sposób na PIT - Program e-pity®
Nie musisz znać się na PIT'ach i zmianach podatkowych. Oblicz wygodnie wysokość Twojego podatku PIT kompleksowo razem z wszystkimi ulgami, odliczeniami i kwotą wolną od podatku. Zadbaj o najwyższy i najszybszy zwrot podatku z PIT do 45 dni.
Po prostu oblicz Twój e-PIT w Programie e-pity 2024 i wyślij PIT online

Zatrudnianie osób w wieku emerytalnym może wkrótce stać się bardziej opłacalne dla pracodawców. Wiosną 2024 r. rząd ogłosił, że pracuje nad przepisami wprowadzającymi nową formę pomocy dla takich firm. Jeśli zapowiadane zmiany wejdą w życie, pracodawca zatrudniający osobę poszukującą pracy w wieku 60 lub więcej lat (kobiety) lub 65 lub więcej lat (mężczyźni), będzie mógł otrzymać dofinansowanie do jej wynagrodzenia. Takie dofinansowanie, nie przekraczające połowy minimalnego wynagrodzenia za pracę miesięcznie, będzie przysługiwało przez 24 miesiące. Przez kolejnych 12 miesięcy pracodawca będzie zobowiązany nadal zatrudniać taką osobę. Projekt ustawy wprowadzającej takie przepisy miał być przyjęty przez Radę Ministrów w III kwartale 2024 r., jednak do połowy października 2024 r. wciąż nie wyszedł poza etap uzgodnień międzyresortowych.

Z preferencji korzystają już natomiast osoby w wieku emerytalnym, które nie zrezygnują z pracy zawodowej. Nowością wprowadzoną do polskiego systemu podatkowego przez tzw. Polski Ład jest zwolnienie z podatku dochodowego części dochodów osiąganych przez kobiety, które ukończyły 60. rok życia oraz przez mężczyzn, którzy ukończyli 65. rok życia. Osoby, które nabyły prawo do:

  • emerytury lub renty rodzinnej z KRUS,
  • emerytury lub renty rodzinnej z mundurowych systemów ubezpieczeń,
  • emerytury lub renty rodzinnej z ZUS,
  • świadczeń pieniężnych w związku ze zwolnieniem ze służby stałej funkcjonariusza służby mundurowej,
  • uposażenia przysługującego sędziemu w stanie spoczynku lub uposażenia rodzinnego,
  • świadczenia pieniężnego przysługującego członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia,

ale czasowo zrezygnują z pobierania świadczenia i pozostaną aktywne zawodowo, nie płacą podatku od przychodów z pracy etatowej, pracy na umowie zlecenia oraz od przychodów z działalności gospodarczej opodatkowanych według skali podatkowej - na zasadach ogólnych lub liniowo w tym stawką wynikającą ze stosowania IP BOX) bądź ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Zwolnienie obowiązuje do kwoty 85 528 zł rocznie i obejmuje przychody:

pod warunkiem, że podatnik podlega z tytułu uzyskania tych przychodów ubezpieczeniom społecznym w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Ulga nie obejmuje natomiast m.in. przychodów

  • z umów o dzieło
  • z praw autorskich (z wyjątkiem uzyskanych w ramach umowy o pracę),
  • z zasiłków innych niż zasiłek macierzyński,
  • opodatkowanych zryczałtowanym podatkiem dochodowym na podstawie ustawy o PIT.

Ulga może być stosowana już w trakcie roku podatkowego. Podatnicy zobowiązani do samodzielnego obliczania zaliczek na podatek dochodowy sami wyłączają przychody objęte ulgą z przychodów podlegających opodatkowaniu. Z kolei podatnicy, których rozlicza płatnik (a więc np. osoby zatrudnione na umowę o pracę lub umowę zlecenie) mogą złożyć oświadczenie, na podstawie którego pracodawca lub zleceniodawca będzie uwzględniał ulgę. Ostatecznego rozliczenia ulgi dokonuje się w rocznym zeznaniu podatkowym.

Po przekroczeniu limitu ulgi podatnik rozliczający się według skali podatkowej wciąż ma prawo do zastosowania standardowej kwoty wolnej od podatku (30 tys. zł rocznie).

Zwolnienie z PIT dla przyszłych emerytów - pracujących seniorów

Inne zasady obowiązują emerytów i rencistów, którzy łączą pobieranie świadczenia z pracą zawodową. W niektórych przypadkach konsekwencją takiej decyzji jest zmniejszenie lub zawieszenie wypłacania renty bądź emerytury.

Bez ograniczeń pracę podejmować mogą osoby, które osiągnęły już powszechny wiek emerytalny (60 lat w przypadku kobiet, 65 lat w przypadku mężczyzn). Warunkiem jest jednak, by taka osoba rozwiązała stosunek pracy, złożyła wniosek o przyznanie emerytury i ponownie podjęła zatrudnienie. Gdy natomiast pracownik kontynuuje (bez rozwiązania stosunku pracy) pracę w tym samym miejscu, co przed przejściem na emeryturę, jego świadczenie będzie zawieszone do czasu, aż rozwiąże stosunek pracy i złoży wniosek o wypłacanie świadczenia.

Dodatkowo zawieszania świadczenia ze względu na osiągane dochody nie muszą się obawiać:

  • osoby z prawem do emerytury częściowej;
  • osoby z prawem do renty inwalidy wojennego z tytułu pobytu w obozie i w miejscach odosobnienia lub do renty rodzinnej po takim inwalidzie,
  • osoby z prawem do renty inwalidy wojskowego w związku ze służbą wojskową lub do renty rodzinnej po żołnierzu, którego śmierć ma związek ze służbą wojskową.

Zmniejszenie bądź zawieszenie wypłaty świadczenia jest natomiast możliwe w przypadku osób otrzymujących:

  • wcześniejszą emeryturę,
  • emeryturę pomostową,
  • nauczycielskie świadczenie kompensacyjne,
  • rentę z tytułu zdolności do pracy,
  • rentę rodzinną,
  • rentę socjalną.

Decyduje o tym przychód emeryta bądź rencisty osiągany z działalności, od której obowiązkowo odprowadza się składki na ubezpieczenia społeczne. Mowa tu m.in. o przychodach

  • z pracy na podstawie stosunku pracy,
  • z pracy na podstawie umowy zlecenia (lub podobnej).

Przychody z pracy wykonywanej na podstawie umowy o dzieło są brane pod uwagę tylko w sytuacji, gdy emeryt bądź rencista zawarł taką umowę z podmiotem, w którym pozostaje w stosunku pracy lub jeśli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

Najlepszy i najprostszy sposób na PIT - Program e-pity®
Nie musisz znać się na PIT'ach i zmianach podatkowych. Oblicz wygodnie wysokość Twojego podatku PIT kompleksowo razem z wszystkimi ulgami, odliczeniami i kwotą wolną od podatku. Zadbaj o najwyższy i najszybszy zwrot podatku z PIT do 45 dni.
Po prostu oblicz Twój e-PIT w Programie e-pity 2024 i wyślij PIT online

Decyzję o zawieszeniu lub zmniejszeniu świadczenia ZUS podejmuje na podstawie wysokości przychodu uzyskiwanego przez emeryta bądź rencistę. Jeżeli ten przychód nie przekroczy 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, świadczenie będzie nadal wypłacane w pełnej wysokości. Przychód powyżej tego progu, ale nie wyższy niż 130% tej kwoty powoduje zmniejszenie świadczenia o nadwyżkę ponad 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, ale nie więcej niż o tzw. kwotę maksymalnego zmniejszenia. Wreszcie przekroczenie poziomu 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia powoduje zawieszenie wypłaty świadczenia emerytalnego lub rentowego. Kwoty powodujące zmniejszenie lub zawieszenie świadczenia są aktualizowane co trzy miesiące. Przykładowo, od września do listopada 2024 r. obowiązują stawki wyliczone na podstawie kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale 2024 r. Progi te wynoszą:

  • 70% średniego miesięcznego wynagrodzenia: 5626,90 zł brutto miesięcznie,
  • 130% średniego miesięcznego wynagrodzenia: 10450,00 zł brutto miesięcznie.
Piotr Ceregra

autor: Piotr Ceregra

Redaktor serwisów e-pity.pl i jpk.info.pl. Dba o to, by treści prezentowane w tych serwisach były nie tylko wartościowe i ciekawe, ale także poprawne językowo.

więcej
Aktualności - sprawdź najnowsze informacje dotyczące rozliczeń PIT
2024-11-15

Spłata nieistniejącego kredytu nie jest spłatą kredytu

Podatnik spłacił kredyt, który zaciągnął na zakup domu, środkami ze sprzedaży innej nieruchomości. Następnie umowa kredytu została unieważniona przez sąd.

2024-11-15

Przekształcenie to nie rozpoczęcie działalności

Spółka. z o.o. powstała z przekształcenia jednoosobowej działalności gospodarczej nie może być uznana za podatnika rozpoczynającego prowadzenie działalności.

2024-11-15

Obciążenie nieruchomości obniża wysokość podatku od darowizny

Polecenie darczyńcy o ustanowieniu na jego rzecz nieodpłatnego prawa użytkowania podarowanej nieruchomości zmniejsza wysokość podatku.

Wspieramy OPP
Jakość programów e-file sprawdzona i potwierdzona przez: