Odliczenia i ulgi podatkowe 2023/2024

Dochód podatnika ulegnie obniżeniu o szereg ulg podatkowych. Ich rodzaje zależą od tego, jaką formę opodatkowania podatnik wybierze. W przypadku rozliczającego się według skali, dochód obniżany jest o:

• składki ZUS,
• darowizny na cele charytatywno opiekuńcze kościołów,
• darowizny na cele kultu religijnego,
• darowizny na cele pożytku publicznego, realizowane przez organizacje pożytku publicznego,
• darowizny krwi i jej składników zgodnie z zasadami publicznego krwiodawstwa i krwiolecznictwa,
• darowizny na cele edukacji i oświaty zawodowej,
• ulgę rehabilitacyjną,
• ulgę z tytułu użytkowania sieci Internet,
• ulgę termomodernizacyjną,
• ulgę na badanie i rozwój,
• ulgę na złe długi - nierzetelne płatności
• ulgę z tytułu opłacania składek na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego,
• zwrotów nienależnie pobranych świadczeń, które uprzednio zwiększyły dochód podlegający opodatkowaniu, w kwotach uwzględniających pobrany podatek dochodowy, jeżeli zwroty te nie zostały potrącone przez płatnika,
• straty z lat poprzednich (nie więcej niż 50% straty wykazanej w danym roku, za który wykazywana jest strata),
• ulgi które obecnie nie obowiązują, ale podatnicy korzystają z nich na zasadach praw nabytych w latach poprzednich,
• ulgę na robotyzację,
• ulgę z tytułu składek członkowskich na rzecz związków zawodowych,
• ulgę na marketing produktu,
• ulgę na produkcję wstępną i uruchomienie nowego produktu,
• ulgę na systemy e-TOLL,
• ulgę z tytułu zakupu i użytkowania terminala płatniczego,
• ulgę na sponsoring z tytułu działalności sportowej, kulturalnej lub szkolnictwa,
• ulgę z tytułu inwestycji w spółki alternatywne.

Wyliczony podatek według skali podatkowej obniżony jest o szereg ulg. Podatnicy korzystać mogą z odliczeń z tytułu:

• ulgi prorodzinnej (w związku z wychowywaniem dzieci lub pełnieniem funkcji rodziny zastępczej) - poradnik,
• ulgi abolicyjnej (przysługującej w związku z przychodami z zagranicy i wyrównaniem różnicy między zasadami opodatkowania tych przychodów, wynikającą z przepisów umów z danym krajem, w którym uzyskiwane były przychody) - poradnik,
• ulg, które obecnie nie obowiązują, ale podatnicy korzystają z nich na zasadach praw nabytych w latach poprzednich,

W delaracji za 2023 r. rozszerzono katalog darowizn, odliczanych od dochodu. Odliczeniu podlegają:

• darowizny krwi i jej składników na cele publicznych jednostek krwi. Ulga przysługuje w wysokości ekwiwalentu, jaki przysługuje za krew lub dany składnik krwi. W efekcie jest ona uzależniona od tego czy oddawana jest krew (130 zł/oddany litr krwi; a w przypadku krwi z wytworzonymi przeciwciałami w wyniku zabiegu uodpornienia - 200 zł/l), osocze (350 zł), płytki krwi do zabiegu uodpornienia (za 1 mililitr krwi - 1 zł), wzorcowe płytki krwi dla celów diagnostycznych (1 zł/ml). Podstawą korzystania jest dowód z punktu krwiodawstwa o ilości przekazanej krwi,
• darowizny na cele kultu religijnego - tzn. na kościół lub cele kościelne (dotyczy szeregu kościołów, z którymi zawarto umowy o stosunkach danego kościoła z państwem)
• darowizny na cele pożytku publicznego na rzecz organizacji działających w strefie pożytku publicznego (organizacja nie musi mieć statusu organizacji pożytku publicznego, a jedynie realizować musi działania ze strefy dobroczynności) równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego UE i EOG,
• darowizny na cele edukacji zawodowej na rzecz publicznych szkół zawodowych i plastycznych a także centrów edukacji zawodowej - gdy przedmiotem darowizny są materiały dydaktyczne lub środki trwałe, z wyjątkiem materiałów dydaktycznych lub środków trwałych, które nie są kompletne, zdatne do użytku lub są starsze niż 12 lat.

W powyższych przypadkach łączna wartość darowizn w roku nie może przekroczyć 6% dochodu darczyńcy (tzn. kwoty przychodu po odjęciu od niej kosztów uzyskania przychodów). W celu ustalenia łącznej kwoty darowizny sumuje się całość darowizn w okresie całego roku - liczy się data uczynienia darowizny. Podstawą odliczenia w deklaracji PIT jest dowód wpłaty na rachunek płatniczy obdarowanego lub jego rachunek w banku, inny niż rachunek płatniczy - w przypadku darowizny pieniężnej lub dowód, z którego wynikają dane identyfikujące darczyńcę oraz wartość przekazanej darowizny wraz z oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu - w przypadku darowizny innej niż pieniężna.

Oprócz powyższych rodzajów darowizn, odliczyć od dochodu można darowizny dokonane na cele charytatywno - opiekuńcze kościołów. W ich przypadku nie ma ograniczenia limitem 6%. W tych przypadkach jednak oprócz dowodu przekazania darowizny, obowiązkowo trzeba posiadać dowód jej przeznaczenia na cele charytatywno - opiekuńcze. W efekcie darczyńca wskazujący darowiznę musi posiadać:

• pokwitowanie odbioru darowizny przez obdarowany kościół
• w okresie dwóch lat od dnia przekazania darowizny - sprawozdanie o przeznaczenia jej na działalność charytatywno - opiekuńczą.

Każda osoba pobierająca emeryturę w 2022 r. może korzystać z ulg podatkowych. W tym zakresie warto wymienić następujące, które mogą obniżyć ostateczną kwotę podatku do zapłaty przez emeryta:

• ulga (zwolnienie z podatku) dla osób w wieku emerytalnym, które nie podjęły się pobierania świadczenia emerytalnego i nadal zarabiają na podstawie umowy o pracę, zlecenie lub prowadzą działalność gospodarczą - do wartości 85.528 zł rocznie,
• kwota zmniejszająca podatek (3600 zł za 2022 rok) odliczana jest od emerytury w trakcie roku po 1/12 za każdy miesiąc; tym niemniej emeryt zarabiający na etacie lub w roku rozpoczęcia pobierania świadczeń z ZUS, może ona obniżać podatek wynikający z rocznego rozliczenia PIT – poradnik kwota wolna,
•  ulga rehabilitacyjna - osoby pozostający na emeryturze i posiadające orzeczenie o niepełnosprawności (jeden z trzech stopni); w przypadku osób z orzeczeniem odliczeniu podlegać może m.in.:
  
  • wydatek na utrzymanie samochodu do 2280 zł rocznie,
  • wydatki na zabiegi rehabilitacyjne.
  • wydatki na sprzęt rehabilitacyjny oraz na adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
  • odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym lub na leczeniu,
  • opieka pielęgniarska,
  • leki - w wysokości różnicy pomiędzy kwotą 100 zł a wydatkami miesięcznymi na leki, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki (stale lub czasowo);
•  odliczenie składek ZUS i zdrowotnych opłaconych przez emeryta (lub pobranych z jego wynagrodzenia lub świadczeń) odpowiednio od dochodu lub podatku
•  ulga na IKZE (wypłacane z IKZE świadczenia podlegają opodatkowaniu, ale wpłaty na konto zabezpieczenia emerytalnego pozwalają na skorzystanie z ulgi podatkowej),
• ulga na internet.

Podatnicy z orzeczeniami o niepełnosprawności, w zależności od jej stopnia, uprawnieni są do korzystania z odliczeń wydatków na cele ułatwiania wykonywania czynności życiowych oraz na cele rehabilitacyjne. Odliczeniu podlegają wydatki na:

1. adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
2. przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
3. zakup, naprawę lub najem wyrobów medycznych wymienionych w wykazie wyrobów medycznych określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 38 ust. 4 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 523, 1292, 1559 i 2054) oraz wyposażenia umożliwiającego ich używanie zgodnie z przewidzianym zastosowaniem, z wyjątkiem pieluchomajtek, pieluch anatomicznych, chłonnych majtek, podkładów i wkładów anatomicznych
4. zakup, naprawę lub najem indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, oraz wyposażenia umożliwiającego ich używanie zgodnie z przewidzianym zastosowaniem, niewymienionych w wykazie, o którym mowa w pkt 2a, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego;
5. pieluchomajtki, pieluchy anatomiczne, chłonne majtki, podkłady, wkłady anatomiczne, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2.280 zł;
6. zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
7. odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym;
8. odpłatność za pobyt w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym;
9. odpłatność za pobyt opiekuna osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I grupy inwalidztwa lub dzieci niepełnosprawnych do lat 16, przebywającego z osobą niepełnosprawną na turnusie rehabilitacyjnym, w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego lub zakładzie rehabilitacji leczniczej;
10. odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne lub leczniczo-rehabilitacyjne;
11. opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł;
12. utrzymanie psa asystującego, o którym mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł;
13. opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa;
14. opłacenie tłumacza języka migowego;
15. kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25. roku życia;
16. leki, o których mowa w ustawie z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2021 r. poz. 1977) - w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł, jeżeli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować stale lub czasowo te leki;
17. odpłatny przewóz:
    
    1. osoby niepełnosprawnej - karetką transportu sanitarnego,
    2. osoby niepełnosprawnej, zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa, oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 - również innymi środkami transportu niż wymienione w lit. a;
18. używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną albo dziecko niepełnosprawne, które nie ukończyło 16. roku życia - w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł;
19. odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem:
    
    1. na turnusie rehabilitacyjnym,
    2. w zakładach, o których mowa w pkt 6,
    3. na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży, o których mowa w pkt 15,
    4. opiekuna osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I grupy inwalidztwa lub dzieci niepełnosprawnych do lat 16, przebywającego z osobą niepełnosprawną na turnusie rehabilitacyjnym lub w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, lub zakładzie rehabilitacji leczniczej.

Osoby dojeżdżające do pracy mają możliwość swój podatek obniżyć w następujący sposób:

• jeśli są pracownikami dojeżdżającymi, tzn. ich zakład pracy znajduje się w innej miejscowości niż ich miejsce zamieszkania (miejsce, w którym zamieszkują w celu stałego pobytu), wówczas mogą oni rozliczać podwyższone koszty uzyskania przychodów, które w stosunku do jednej umowy wynoszą po 300 zł miesięcznie. Jednocześnie dzięki dojazdom pracownik ma prawo do wyższego niż pracownik miejscowy limitu kosztów rocznych (czyli ich sumy z okresu 12 miesięcy),
• jeżeli osoby (obojętnie czy miejscowe, czy posiadające miejsce zamieszkania w innej miejscowości niż zakład pracy) dojeżdżają do pracy środkami transportu autobusowego, kolejowego, promowego lub komunikacji miejskiej, to zamiast kosztów ryczałtowych, mogą w deklaracji podatkowej odliczać od przychodu faktyczny koszt tego dojazdu w kwocie wydatku na imienny bilet okresowy za dojazdy do pracy (inne bilety niż okresowe nie upoważniają do odliczenia),
• pamiętać też warto, że wszystkie wyjazdy w delegacje (podróże służbowe) pozostają zwolnione z opodatkowania; pracodawca zwrotów wydatków za delegacje oraz wypłacanych diet (do wartości limitów wskazanych w przepisach) nie powinien wykazywać na informacjach podatkowych PIT-11; jeżeli diety przekraczałyby limity ustawowe, to nadwyżka ponad limit staje się przychodem i należy od niej pobrać zaliczkę na podatek, doliczyć do przychodów i odprowadzić składkę ZUS.

Limit podwyższonych kosztów ryczałtowych (pkt 1) nie przysługuje jeśli pracownik otrzymuje dodatek za rozłąkę. Ponadto ani podwyższonego ryczałtu (pkt 1), ani wydatków na bilet nie odlicza się, gdy pracownik otrzymuje zwrot kosztów dojazdu do zakładu pracy, z wyjątkiem, gdy zwrócone koszty zostały zaliczone do przychodów podlegających opodatkowaniu.